Η έννοια της Αναπηρίας παραπέμπει στον περιορισμό της φυσικής δραστηριότητας είτε σε σωματικό είτε σε διανοητικό επίπεδο. Αναπηρία λοιπόν μπορεί να υπάρχει στις αισθητηριακές δεξιότητες, (όραση, ακοή, αφή, όσφρηση, γεύση), στην νοητική ανάπτυξη, στην σωματική κινητικότητα. Σε γενικές γραμμές ορίζουμε σαν Αναπηρία, κάθε περιορισμό διανοητικό, σωματικό ή ψυχικό, ο οποίος μπορεί να έχει ολικό η μερικό χαρακτήρα.
Η αναπηρία μπορεί να προκύψει εξ αιτίας μιας γενετικής ατέλειας ή μετάλλαξης, μιας προδιάθεσης, μιας περιγενετικής επιπλοκής , η σε οποιαδήποτε στιγμή της ζωής μας εξ αιτίας ενός ατυχήματος, η μιας ασθένειας. Μπορεί ακόμα να περάσουμε ένα μέρος, ή και ολόκληρη τη ζωή μας σε κατάσταση αναπηρίας. Να είναι δηλαδή παροδική ή μόνιμη. Η αλήθεια είναι ότι κανείς δεν είναι άτρωτος σε μια πιθανή αναστρέψιμη ή ανεπανόρθωτη αναπηρία με σοβαρότατες συνέπειες για τη ζωή του αλλά και για τη ζωή των άλλων, των δικών του ανθρώπων. Διότι η αναπηρία μας αφορά όλους. Τόσο σαν άτομα όσο και σαν κοινωνία ατόμων. Με την έννοια ότι αν προκύψει αναπηρία έχει να αντιμετωπισθεί τόσο από τον πάσχοντα όσο και από το στενό αλλά και ευρύτερο του περιβάλλον. Έχουμε να προσαρμοστούμε στην αναπηρία και να επαναπροσδιορίσουμε τη ζωή μας σύμφωνα με τις συνθήκες που η ίδια η αναπηρία δημιουργεί. Πρόκειται για έναν μαραθώνιο των ανθρώπινων αντοχών που δύσκολα ολοκληρώνεται αν δεν υπάρχουν επαρκή εφόδια.
Στις προηγμένες χώρες, συμπεριλαμβανόμαστε κι εμείς σε αυτές, εμπλέκεται κάθε κρατικός μηχανισμός ώστε να αντιμετωπίζονται οι ανάγκες των ανάπηρων ατόμων, των οικογενειών και των φροντιστών τους. Τα Εθνικά συστήματα Υγείας, τα υπουργεία Παιδείας, Πολιτισμού, Οικονομικών, Συγκοινωνιών, Δικαιοσύνης, Έρευνας και Τεχνολογίας, Αθλητισμού και Αυτοδιοικητικοί φορείς της κάθε χώρας, ανάλογα με την οργάνωση και την οικονομική ευχέρεια που διαθέτουν, συνεργάζονται ώστε να δημιουργήσουν δομές υποστήριξης, περίθαλψης, εκπαίδευσης , προσβασιμότητας και διασφάλισης των δικαιωμάτων των ΑμεΑ. Εξίσου έχει στρατευτεί και ο ιδιωτικός τομέας που έρχεται συχνά να καλύψει τις ελλείψεις του δημοσίου.
Για τα δικαιώματα των ΑμεΑ εξ άλλου έχει καταρτήσει διεθνή σύμβαση και ο ΟΗΕ προκειμένου να τηρούνται οι εξής αρχές :
- σεβασμός για εγγενή αξιοπρέπεια, ατομική αυτονομία συμπεριλαβανομένης της ελευθερίας να κάνει τις δικές του επιλογές, και ανεξαρτησία ατόμων
- μη-διάκριση
- πλήρης και αποτελεσματική συμμετοχή και ένταξη στην κοινωνία
- σεβασμός για τη διαφορετικότητα και την αποδοχή των ΑμεΑ ως μέρος της ανθρώπινης διαφορετικότητας/ποικιλομορφίας και ανθρωπότητας
- ισότητα των ευκαιριών
- δυνατότητα πρόσβασης
- ισότητα μεταξύ ανδρών και γυναικών
- σεβασμός για τις εξελισσόμενες δυνατότητες των παιδιών με αναπηρία και σεβασμός για τo δικαίωμα των παιδιών με αναπηρία να διατηρήσουν την ταυτότητα τους.
Για τα δικαιώματα των ΑμεΑ έχει δεσμευτεί και η ΕΕ έχοντας θεσπίσει με νόμο, τον Χάρτη των θεμελιωδών δικαιωμάτων των ΑμεΑ. Για παράδειγμα, αναφέρει ότι τα άτομα με αναπηρία έχουν το δικαίωμα να ζουν μια ανεξάρτητη ζωή, να έχουν μια θέση εργασίας και να αποτελούν μέρος της κοινότητας τους. Αναφέρει επίσης ότι είναι παράνομη η άδικη μεταχείριση των πολιτών απλώς και μόνο επειδή έχουν κάποια αναπηρία. Παράλληλα με τα νομικά κείμενα, η ΕΕ αναπτύσσει διάφορα μέσα. Παράδειγμα αποτελεί η Ευρωπαϊκή κάρτα αναπηρίας, η οποία εξασφαλίζει την ισότιμη πρόσβαση στους τομείς του πολιτισμού, της ψυχαγωγίας, του αθλητισμού και των μεταφορών σε αρκετές ήδη χώρες τις ΕΕ. Η ΕΕ διοργανώνει Διασκέψεις, καθώς και Εκστρατείες Ευαισθητοποίησης, όπως η ετήσια Ευρωπαϊκή Ημέρα των Ατόμων με Αναπηρία ενώ απονέμει και το βραβείο Φιλικής Πόλης προς τα άτομα με αναπηρία, το οποίο ανταμείβει τις πόλεις που έχουν καταβάλει εξαιρετικές προσπάθειες ώστε να καταστούν πιο προσβάσιμες.
Σε περίπτωση παραβίασης των δικαιωμάτων των ΑμεΑ, η ΕΕ έχει στόχο να διασφαλίσει ότι οι αναπηρίες δεν δημιουργούν φραγμούς στην Ευρώπη. Στην πράξη, ωστόσο, δεν είμαστε όλοι εξίσου προστατευμένοι. Ακόμα κι αν όλοι οι πολίτες της ΕΕ έχουν το δικαίωμα να μετακομίσουν σε άλλη χώρα της ένωσης, μπορεί να υπάρξουν εμπόδια στις σπουδές, στην αναζήτηση εργασίας, σε ένα ταξίδι, στην αγορά αγαθών και υπηρεσιών ή ακόμα και στην πρόσβαση σε πληροφορίες. Υπάρχουν ωστόσο διάφορες υπηρεσίες υποστήριξης. Για παράδειγμα, εάν δημιουργηθεί πρόβλημα διάκρισης, ή μη εξυπηρέτησης κατά τη διάρκεια ταξιδιού με αεροπλάνο, πλοίο, τρένο ή λεωφορείο, μπορεί να υποβληθεί καταγγελία. Υπάρχουν πλέον γραφεία σε όλες τις χώρες της Ευρώπης που μπορούν να βοηθήσουν τα ΑμεΑ και τους συνοδούς τους. Το μήνυμα είναι σαφές. Υπάρχουν κατοχυρωμένα δικαιώματα των Αμεα τα οποία έχουν δημοσιευτεί στο Ευρωπαικό Φόρουμ Ατόμων με Αναπηρία. Ανακαλύψτε τα δικαιώματά σας και μάθετε για τις διάφορες υπηρεσίες που μπορούν να σας διευκολύνουν. Αν θεωρείτε ότι τα δικαιώματά σας δεν γίνονται σεβαστά ή ότι τυγχάνετε άδικης μεταχείρισης, είναι σημαντικό να μπορεί να ακουστεί η φωνή σας! Ώρα για Δράση λοιπόν. Τίποτα δεν γίνεται από μόνο του και τίποτα δυστυχώς δεν μας χαρίζεται. Τα Ευρωπαϊκά δίκτυα, η Ενωσιακή νομοθεσία καθώς και η νομοθεσία κάθε κράτους, οι διάφορες οργανώσεις, οι ατομικές πρωτοβουλίες είναι η τα μέσα για την προστασία των δικαιωμάτων των Αμεα. Αν θέλουμε λοιπόν να ακουστεί η δική τους φωνή αλλά και η φωνή των οικογενειών τους, ας αναλάβουμε δράση. Και στη χώρα μας υπάρχουν πολλά ακόμα να γίνουν. Έτοιμες λύσεις δεν υπάρχουν. Τις λύσεις τις δημιουργούμε εμείς. Αυτή είναι μια λιτή περιγραφή της μεγάλης εικόνας που θεσμικά επικρατεί και που εφαρμόζεται στο μέτρο του δυνατού, καθώς η αναγκαιότητα της σφαιρικής αντιμετώπιση της αναπηρίας είναι πλέον δεδομένη.
Η Αναπηρία σαν ευκαιρία Αλλαγής του Παραδείγματος.
Εστιάζοντας στη μικρότερη εικόνα τώρα, δηλαδή στο κάθε άτομο που φέρει μία αναπηρία, εκεί ακριβώς, διαπιστώνουμε ότι εκτός από τις συνέπειες της αναπηρίας που βιώνει, έχει να αντιμετωπίσει και τις αντιδράσεις που προέρχονται από το στενότερο η ευρύτερο περιβάλλον του, το οποίο συχνά δυσκολεύεται να κατανοήσει.
Μιλάμε για το σημείο αυτό, που η φυσική αναπηρία του ατόμου, έρχεται αντιμέτωπη με την κοινωνική αναπηρία. Η αναπηρία ταυτίζεται με τη διαφορετικότητα. Τι σημαίνει αυτό? Ότι η διαφορετικότητα, βρίσκεται συνήθως έξω από τον ‘’Ιδανικό Μέσο Όρο’’ μέσα στον οποίο κινείται η πλειοψηφία των ανθρώπων. Η Διαφορετικότητα πιο απλά, συγκρούεται με την Κανονικότητα. Με αυτό που αλλιώς λέμε ‘’Φυσιολογικό’’ ή ‘’ Normal’’. Για παράδειγμα, Normal είναι να έχεις 2 πόδια και να κινείσαι με αυτά. Αντιθέτως δεν είναι Normal όταν κινείσαι υποβασταζόμενος, με σπαστικότητα, με πατερίτσες, με ΠΙ, με αμαξίδιο ή με τεχνητό μέλος. Αυτό δεν είναι κανονικό. Δεν είναι σύμφωνο με τους φυσικούς κανόνες δηλαδή. Ή ακόμα μπορεί να φαίνεται περίεργο, ιδιόμορφο, παράξενο, ασυνήθιστο, αφύσικο.
Και αν η κανονικότητα κάποιου είναι η αναπηρία του? Έχει η αναπηρία την δική της κανονικότητα?
Απλό ερώτημα αλλά με πολλές προεκτάσεις και σκέψεις που βάζουν σε αμφισβήτηση κάθε στερεότυπη, παλιομοδίτικη και περιοριστική θεώρηση.
Πώς διαμορφώνεται λοιπόν μια νεωτεριστική, λειτουργική και συμβατή με τη ζωή αντίληψη για την Αναπηρία? Πως μπορούμε να ανταπεξέλθουμε αξιοποιώντας τις δικές μας δυνάμεις? Πως μπορούμε να ενεργοποιήσουμε και να ευαισθητοποιήσουμε τον περίγυρό μας? Πως μπορούμε να υποστηρίξουμε την ταυτότητά μας έχοντας αναπηρία? Από ποιά μονοπάτια έχουμε να περάσουμε? Η απάντηση δεν είναι θεωρητική. Είναι βιωματική και περνά από τα πιο κάτω στάδια.
- Συνειδητοποίηση. Συνειδητοποιώντας την ανεπάρκεια, την αδυναμία, την ατέλεια, τη διαφορετικότητα, την αναπηρία μας, δημιουργούμε τις συνθήκες για την αναζήτηση λύσεων και απαντήσεων. Αν το άτομο που πάσχει δεν είναι σε θέση να επεξεργασθεί με αυτό τον τρόπο τις δυσκολίες του, είναι η οικογένεια του που έχει να το κάνει.
- Αποδοχή. Εδώ έχουμε να επεξεργαστούμε και να διαχειριστούμε τον πόνο, την άρνηση και τα δύσκολα συναισθήματα που η κάθε είδους αναπηρία ή ανατροπή φέρνει μαζί της. Η Αποδοχή είναι η σημαντικότερη Υπέρβαση που έχουμε να κάνουμε αν θέλουμε να προχωρήσουμε μπροστά και να μην εγκλωβιστούμε στον αφόρητο πόνο. Η Αποδοχή είναι η κινητήρια δύναμη της προσαρμογής μας στο κάθε πρόβλημα.
- Ενεργητική Αναζήτηση Βοήθειας. Μόνοι μας δεν μπορούμε. Υπάρχουν πάντα οι κατάλληλοι άνθρωποι που μπορούν να μας στηρίξουν. Ας το θυμόμαστε αυτό.
- Εξωστρέφεια. Υποστηρίζουμε την ταυτότητα μας. Μιλάμε. Ακούμε. Δημιουργούμε. Ενημερώνουμε και ενημερωνόμαστε. Κινούμαστε στην κοινότητά μας αλλά και πέρα από αυτήν. Μετατρέπουμε την αδυναμία μας σε δύναμη. Αντιμετωπίζουμε την Αναπηρία σαν την ευκαιρία που μπορεί να μας κάνει καλύτερους, δυνατότερους και χρησιμότερους ανθρώπους, τόσο για εμάς όσο και για τους άλλους.
Να θυμόμαστε ότι είμαστε όλοι ευάλωτοι και εκτεθειμένοι στα ξαφνιάσματα της ζωής. Και παρατηρώντας πιο προσεκτικά, θα βρούμε γύρω μας πολλούς ανθρώπους που έχουν υπερβεί τις δυσκολίες τους και έχουν αλλάξει το παράδειγμα.
ΣTEΛΛA XAPOΛIΔOY KΛINIKH ΨYXOΛOΓOΣ- ΨYXOΘEPAΠEYTPIA, EΠIΣTHMONIKH ΣYMBOYΛOΣ NAYTIKOY AΘΛHTIKOY OMIΛOY EΛΛHNIKOY-APΓYPOYΠOΛHΣ “IΠΠOKAMΠOΣ AμεA”
RSS - Posts